Бизнис
Според новото истражување на ЕИБ, европските фирми покажуваат отпорност, инвестираат во зелена транзиција и се изедначуваат со американските компании во усвојувањето на технологиите за вештачка интелигенција
16.10.2025г
- - Компаниите од ЕУ остануваат посветени на зелената транзиција, при што 92 % преземаат мерки за намалување на емисиите и пониски сметки за енергија.
- - Царините и тарифите за меѓународна трговија се загрижувачки за фирмите, особено во САД.
- - Уделот на бизнисите во ЕУ што користат генеративна вештачка интелигенција е 37 % наспроти 36 % во САД, покажува најновото истражување за инвестиции на ЕИБ.
Европските бизниси цврсто се држат до агендата, инвестираат во зелените и дигиталните транзиции и покажуваат отпорност наспроти нестабилниот глобален пејзаж, според најновото годишно Истражување за инвестиции на Европската инвестициска банка (EIBIS).
Истражувањето кое опфаќа повеќе од 12.000 фирми од ЕУ и над 800 американски компании анкетирани помеѓу април и јули 2025 година, покажува дека повеќе од девет од 10 компании од ЕУ – 92 % – инвестираат директно во мерки за намалување на емисиите на стакленички гасови што предизвикуваат климатски промени. Групацијата ЕИБ ги објави резултатите денес во Вашингтон за време на годишните состаноци на Меѓународниот монетарен фонд и Групацијата на Светската банка.
Геополитичките и трговските тензии ги забавуваат инвестициите од двете страни на Атлантикот, а американските царини имаат посилно влијание врз американските фирми, според EIBIS од 2025 година. Инвестициите од компаниите од ЕУ покажуваат отпорност, при што 86 % продолжуваат да инвестираат, иако повнимателно отколку во изминатите години, како резултат на поголемите политички, регулаторни и економски неизвесности.
„Иако неизвесноста силно ги оптоварува фирмите, тие засега го пребродуваат шокот“, рече главната економистка на ЕИБ Дебора Револтела. „Постои јасна посветеност за инвестирање во дигитализација и зелени иницијативи, кои се клучни за одржување на конкурентноста на глобалниот пазар во развој. Фокусот на зелената транзиција е очигледен, со значителен дел од инвестициите насочени кон одржливи практики.“
Распоредување на генеративната вештачка интелигенција во ЕУ
Според истражувањето, компаниите во Европа усвојуваат напредни форми на вештачка интелигенција (ВИ) со приближно исто темпо како и нивните американски еквиваленти. Уделот на фирмите во Европската Унија што користат генеративна ВИ е 37 % во споредба со 36 % од бизнисите во САД.
Европските компании можат дополнително да ги искористат придобивките од вештачката интелигенција со нејзино користење во поширок спектар на активности. Според истражувањето, европските фирми заостануваат во однос на американските колеги во имплементацијата на вештачката интелигенција во областите на услугата за корисници, внатрешните процеси, маркетингот и човечките ресурси. Покрај тоа, 81 % од американските бизниси кои користат вештачка интелигенција го прават тоа во повеќе од две активности во споредба со 55 % од европските компании.
Инвестициски предизвици и можности
EIBIS од 2025 година, исто така, покажува дека сѐ уште има инвестициски предизвици во Европа. На пример, 83 % од фирмите од ЕУ ја наведоа неизвесноста, а 79 % од нив го идентификуваа недостатокот на квалификувана работна сила како главна инвестициска пречка. Покрај тоа, трошоците за енергија се пречка за 75 % од европските бизниси што ја сигнализира важноста од забрзување на распоредувањето на обновливите извори на енергија, како двигател на конкурентноста на ЕУ.
Гледано во иднина, фирмите од ЕУ продолжуваат да даваат приоритет на инвестициите за замена пред проширувањето на капацитетите, при што 26 % планираат да ги прошират операциите во следните три години, наспроти 37 % од американските фирми со слични намери.
Уделот на фирмите со финансиски ограничувања е малку намален во споредба со изминатите години. Политичката поддршка, во форма на грантови или финансирање под поволни услови, достигна до околу 16 % од европските фирми кои инвестираат. Имено, 61 % од политичката поддршка во ЕУ е насочена кон конкретни политички цели (41 % ја поддржуваат зелената транзиција, 29 % за иновации).
Компаниите од двете страни на Атлантикот се сè повеќе загрижени за неодамнешните промени во царините и тарифите, при што 77 % од американските фирми ги сметаат за голема пречка (наспроти 48 % во ЕУ).
Потенцијалот за раст е поврзан со зголемени напори во однос на европската интеграција и поедноставувањето. Поконкретно, 62 % од европските фирми го сметаат внатрешниот пазар на ЕУ за фрагментиран, додека трошоците за бирократија се проценуваат на околу 2 % од прометот за малите и средните претпријатија (МСП).
Повеќе детали од Истражувањето за инвестиции на ЕИБ за 2025 година се достапни тука.
Основни информации
Европската инвестициска банка (ЕИБ) е институција за долгорочно кредитирање на Европската Унија во сопственост на нејзините земји-членки. Изградена околу осум клучни приоритети таа финансира инвестиции што тежнеат кон целите на политиката на ЕУ преку зајакнување на климатските активности и животната средина, дигитализацијата и технолошките иновации, безбедноста и одбраната, кохезијата, земјоделството и биоекономијата, социјалната инфраструктура, унијата на пазарите на капитал и посилна Европа во помирен и просперитетен свет.
Групацијата ЕИБ, која го вклучува и Европскиот инвестициски фонд, потпиша речиси 89 милијарди евра ново финансирање за над 900 проекти со големо влијание 2024 година, зголемувајќи ја конкурентноста и безбедноста на Европа.
Околу половина од финансирањето на ЕИБ во рамките на ЕУ е насочено кон кохезиските региони, каде што приходот по глава на жител е под просекот на ЕУ, додека речиси 60 % од годишните инвестиции на Групацијата ЕИБ поддржуваат дејствување во подрачјето на климата и еколошката одржливост.
За извештајот
Истражувањето за инвестиции на Групацијата ЕИБ, кое се спроведува од 2016 година, е единствено годишно истражување на околу 12.000 фирми. Податоците за последното издание беа собрани во средината на 2025 година од компании во сите земји-членки на ЕУ. Истражувањето вклучува и примерок од бизниси во САД. Истражувањето собира податоци за карактеристиките и перформансите на компанијата, минатите инвестициски активности и идните планови, изворите на финансии, пречките за финансирање и други деловни предизвици како што се климатските промени, дигитализацијата и меѓународната трговија.