Page 8 - siva ekonomija juli avgust 2023

„СИВИОТ ДЕЛ“ НА МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА

ГОЛЕМИНА НА „СИВИОТ

2ДЕЛ“ НА МАКЕДОНСКАТА

ЕКОНОМИЈА

искусиите за сивиот дел на ма- ценки не се јавно достапни. Иако ши-
кедонската економија (нефор- рокиот дијапазон во проценките (од 17
Дмална економија, „економија % до 33,4 % од БДП) можеби не е нево-
во сенка“...) се во голема мера лими- обичаен, сепак тој создава одредена
тирани од малкуте проценки на нејзи- конфузија во однос на големината на
ната големина. Кога сивата економија проблемот, неговите социо-економ-
не може (лесно) да се измери, многу ски импликации и политичко-економ-
тешко е да се дискутира и за напре- ските решенија.
докот во нејзиното сузбивање. Креа-
торите на политиките, бизнис-заедни- 2.1. Методи за пресметка/проценка на
цата, академската јавност, медиумите големината на сивата економија
и пошироката јавност го признаваат Вообичаено се користат три групи
постоењето на голем неформален сек- на пристапи за проценка на големи-
тор и неговото штетно влијание врз ната на неформалната економија: (1)
деловниот амбиент и јавните финан- директни пристапи; (2) индиректни
сии. Но, до неодамна, оценките беа пристапи и (3) пристапи на модели-
првенствено базирани на анегдотски рање.
искуства и интуиција. (1) Директни пристапи. Директни-
Поновите официјални проценки те пристапи се од микроекономска
за големината на сивата економија природа и се темелат на спроведу-
варираат од 17 проценти од БДП на вање анкети со: (а) релевантен и реп-
земјава − проценка произведена од резентативен примерок на испита-
Државниот завод за статистика (ДЗС, ници од деловниот сектор и/или (б)
2017), околу 30 проценти од БДП спо- даночни експерти и претставници на
ред Меѓународниот монетарен фонд даночната администрација. Некогаш
(ММФ, 2019) до 33,4 проценти, про- примерокот се темели на испитани-
ценка на тинк-тенкот „Светска еконо- ци само од секторот претпријатија,
2
мија“ („World Economics“) од Велика но има случаи и кога се вклучуваат
Британија (WE, 2023). Притоа методо- даночни експерти или претставни-
логиите што се користат за овие про- ци на даночната администрација кои
8 јули/август 2023