Page 10 - siva ekonomija juli avgust 2023

Графикон 1: Учество на сивата економија во официјалниот БДп, 1990 г. − 2022 г.
Р
п
А
У
РУБРИКАВАњЕ СО ЛИчНИТЕ фИНАНСИИ
В
У (во проценти од БДп)

Извор: Елгин и други (2021), Келмансон и други (2019) и сопствени пресметки на авторите

дина во која немало сива (неформал- на електрична енергија е најдобриот
на) економија. Оттука тој е целосно индикатор за неформалната еконо-
неприменлив во македонскиот случај. мија. Емпириска закономерност во
Исто така овој метод претпоставува глобални рамки е дека растот на пот-
дека сите варијации во односот меѓу рошувачката на електрична енергија
вкупната вредност на трансакциите и е индикатор за растот на вкупниот
официјално измерениот БДП се дол- (формалниот и неформалниот) БДП.
жат на сивата економија. Така на пример, големата потрошу-
Пристапот на побарувачка за го- вачка на електрична енергија во реги-
тови пари ја моделира побарувач- он каде што статистички е евиденти-
ката за готови пари како функција ран низок БДП (или понизок во однос
од просечната пондерирана даночна на другите региони), многу веројатно,
стапка, учеството на платите во вкуп- укажува на постоење на неформална
ниот БДП, пасивната каматна стапка економија. Методот на леко (Lacko,
(на штедните депозити) и доходот пер 1996; 1997a; b) прави дополнителни
капита. „Вишокот“ на побарувачка за приспособувања на стандардниот ме-
готови пари е износот кој не може да тод имајќи предвид дека дел од зголе-
се објасни со гореспомнатите фак- мената потрошувачка на електрична
тори, а вообичаено се припишува на енергија може да биде и за потребите
зголеменото даночно оптоварување и на домаќинствата.
на другите причини што ги наведува- (3) Пристапи на моделирање. Тре-
ат граѓаните и фирмите да работат во тата група пристапи се темели на
сивата економија. економетриски модели во кои објас-
(г) Метод на потрошувачка на нувачки варијабли се повеќе фактори
електрична енергија. Некои еконо- кои би можеле да влијаат на нефор-
мисти сметаат дека потрошувачката малната економија (степенот на да-

10 јули/август 2023