Page 5 - siva ekonomija juli avgust 2023

Големина | Импликации | Решенија

приоритет за компаниите што работат инвестиции резултира со отсуство на
согласно законите. иновации и стагнација на работењето.
На тој начин се ограничува растот на
Сивата економија ја нарушува па- економијата. Растот на сивата еконо-
зарната (лојалната) конкуренција и мија не може да биде супституција за
ги става во нерамноправна позиција растот на формалната економија, на-
економските субјекти што се борат против.
на пазарот
штом некое правно лице не ги Сивата економија го поткопува
плаќа своите давачки кон државата, владеењето на правото
автоматски постои нефер пазарен ам- Владеењето на правото е еден од
биент за работење во земјата. Во таков столбовите на пазарната економија.
амбиент, тие кои работат во зоната на Во тој контекст, сивата економија
сивата економија имаат помали расхо- претставува непочитување на закони-
ди и акумулираат поголема добивка, те, и тоа како свесен избор на оние кои
главно во форма на готовина надвор се инволвирани. Некој свесно се опре-
од платниот промет. Тие на своите делил да не ја извршува својата граѓан-
клиенти можат да им понудат пониска ска и законска должност финансиски
цена од конкурентите кои работат за- да придонесува во општеството. Толе-
конски и плаќаат јавни давачки и на рирањето на сивата економија од стра-
тој начин постепено да ги отстранат од на на државата, свесно или несвесно,
пазарот, односно да продаваат по иста води кон намалување на довербата на
цена која поради ниските трошоци по- економските субјекти во институциите
врзани со избегнувањето на јавните на државата, вклучително и во правни-
давачки, административните бариери от систем. Понатаму, тоа потенцијал-
и парафискалните давачки ќе овозмо- но води кон посериозни проблеми во
жи висока профитабилност, односно општеството што не се ограничуваат
брз поврат на вложените средства. само на економијата. Имено, токму
Затоа, како последица на сето ова, парите од сивата економија се главно
субјектите кои работат во зоната на „погонско гориво“ за корупцијата.
сивата економија со текот на времето
економски зајакнуваат бидејќи време- Сивата економија ги оштетува јав-
то работи за нив. ните финансии, буџетот на државата
и социјалните фондови
Сивата економија го ограничува Избегнувањето да се плаќаат давач-
растот на економијата ките кон државата и да се пријавуваат
Меѓународната практика покажу- вработените во надлежните државни
ва дека правните субјекти што се дел служби значи помал прилив на сред-
од сивата економија имаат тенден- ства во буџетот на државата. Во слу-
ција да останат мали затоа што така чајот на земјава, тоа значи поголем
ќе останат „под радарот“. Тоа значи буџетски дефицит, поголемо задолжу-
дека правните субјекти што се дел од вање од страна на државата, поголем
сивата економија не инвестираат за износ на трошоци по основ на тие за-
да „пораснат“. Ваквото отсуство на должувања итн. Истовремено, тие кои

јули/август 2023 5