Page 7 - siva ekonomija juli avgust 2023

Големина | Импликации | Решенија

(фото: https://www.freepik.com/)
ВИСОКОТО УчЕСТВО НА СИВАТА ЕКОНОМИЈА ВО БРУТО-
ДОМАшНИОТ ПРОИЗВОД ПРЕТСТАВУВА лИМИТИРАчКИ
ФАКТОР ЗА СЕВКУПНИОТ ОПшТЕСТВЕНО-ЕКОНОМСКИ
РАЗВОЈ, ПРАВИ ДИСТОРЗИЈА НА ЕКОНОМСКИОТ СИСТЕМ
И ГО ОГРАНИчУВА ВлАДЕЕњЕТО НА ПРАВОТО

штета на општествено-економскиот со проценето влијание од 10 % до 15%.
систем: не партиципираат во јавните Други идентификувани фактори се:
приходи, од една страна, а се корисни- висината на социјалните трансфери,
ци на јавните добра и услуги, од дру- специфичните регулативи на пазарот
га страна. Сивата економија исто така на работна сила и услугите на јавниот
ги дестимулира економските субјекти сектор, со поединечно влијание меѓу
кои водат формални бизниси нарушу- 5% и 8 % на секој од овие фактори.
вајќи ги нормалните конкурентски од- Збирно, сите овие фактори влијаат
носи и ги мотивира нив да станат дел меѓу 70 % и 90 % на големината на си-
од сивата економија, користејќи ги бе- вата економија.
нефитите на организираната држава, Според истиот извор од литература-
а како што кажавме погоре, без при- та, дополнителни фактори што влија-
тоа да учествуваат во финансирањето ат во насока на постоење на сивата
на таквата организираност. економија во Централна и Источна
Европа се: недовербата во државните
1.3. Фактори што ја детерминираат си- институции поради нивната некомпе-
вата економија тентност и корумпираност, слабото
Во литературата се идентифику- извршување на законите и на регула-
вани повеќе фактори што влијаат на тивите, високите трошоци за претпри-
големината на сивата економија. Врз емачите, атрактивноста на сивата еко-
основа на сумираните резултати на номија поради малата опасност да се
28 студии , даноците и социјалните биде фатен како некој што работи „на
1
придонеси се факторот што најмногу црно“ или не плаќа даноци, преголем
влијае на големината на сивата еконо- товар од регулативата и бирократи-
мија и тоа влијание се движи во рас- зираност, широка распространетост
пон од 45 % до 52 %. Потоа следува ин- на работата „на црно“ и нејзино при-
тензитетот на државната регулатива фаќање во пошироката средина.

јули/август 2023 7