Page 19 - maj 2020

МЕГА ИНТЕРВЈУ

раст. што би рекол Кенз, на долг рок сите поголеми ограничувања во примената на
сме смртни, сѐ што може да направиме е мерките и препораките во однос на висо-
на краток рок. не сакам да бидам погреш- коразвиените земји, особено на оние што
но разбран – долгиот рок и визијата се имаат големи економии. мерките се гру-
битни. но, сакам да нагласам дека светот пирани во четири групи. во првата група
денес е фокусиран на мерките на краток на мерки спаѓаат мерките за поддршка
рок. сите напори, сета мобилизација е на- на животниот стандард на населението:
сочена да се поддржи стандардот на насе- директен трансфер на средства од буџе-
лението, да се зачуваат работните места и тот на населението, одлагање на плаќање-
да се запре слободниот пад. светот денес то на даноци и придонеси и одлагање на
се управува од максимата „да преземеме кредитните обврски од страна на банките.
сѐ што е потребно“. втората група на мерки се мерките за за-
држување на работните места и поддршка
Каква е вашата оценка за целата оваа на компаниите – директна фискална под-
ситуација во однос на македонската еко- дршка на погодените компании, директно
номија? Кој бизнис-сектор ќе биде најпо- кредитирање на компаниите, издавање
годен? гаранции спрема банките за кредитирање
на компаниите, докапитализација на ком-
г. бишев: од ковид-19 ќе бидат ди- паниите преку запишување на акции или
ректно погодени речиси сите индустрии, хибридни капитални инструменти. трета-
но најжестоко трудоинтензивните секто- та група се мерките на централната банка
ри: туризмот и угостителството, градеж- – намалување на каматните стапки, уфрлу-
ништвото, текстилот, игрите на среќа, вање на неограничена ликвидност, откуп
транспортот. Потоа ќе бидат силно пого- на државни и корпоративни обврзници.
дени малите и микро компании, а тоа се Четвртата група на мерки се – зачувување
95 посто од бројот на компаниите во репу- на здравоста и капацитетот за кредити-
блика северна македонија. индиректно, рање на финансискиот систем. во оваа
преку надворешно-трговската размена, група на мерки спаѓаат: олабавување на
ќе дојде вториот шок за македонската капиталните стандарди и стандардите за
економија. економската контракција на кредитен ризик на банките, јакнење на
светско ниво ќе ја намали побарувачката капиталната сила на банките преку задр-
за извозните производи, особено на оние жување на профитот и издавање гаранции
од индустриските зони што се дел од меѓу- спрема банките за да продолжи кредити-
народните автомобилски синџири. исто рањето кон економските субјекти.
така зголемената невработеност во стран- гледано од тој аспект, и ограничениот
ство ќе ги намали дознаките што пристиг- фискален капацитет и можноста за фи-
нуваат во северна македонија. тие дос- нансирање од странство, носителите на
тигнуваат 18 посто од бруто-домашниот економките политики во република север-
производ (бдП). на македонија би требало да се потпрат на
два столба – директни фискални трансфе-
Кои би биле, според вас, најсоодвет- ри за вработените во погодените сектори и
ните економски мерки за заштита на ма- гаранции спрема банките и меѓународни-
кедонската економија во даденава ситу- те финансиски организации (ебрд, еиб,
ација? иФЦ и сл.) за да се продолжи со финанси-
рање на фирмите што искажуваат загуба и
г. бишев: тука треба да ја следиме долгорочно гледано не се солвентни. При-
светската пракса. Како што светската тоа, иако мора да се води сметка за долго-
здравствена организација (сЗо) изгради рочните импликации на мерките, фокусот
правила и препораки за земјите погоде- треба да биде на краток рок – на надми-
ни од ковид-19, исто така ммФ изгради нување на негативните егзистенцијални и
правила и препораки за справување со економски ефекти.
економската криза. Притоа малите и отво-
рени економии на земјите во развој имаат Кој сектор има потенцијал најбрзо и

мај 2020 19