Page 49 - mart 2020

РуБРИкАДеСНО

државата Може во голеМа Мера да го унапреди
дејствуваЊето на пазарот во здравствената заштита
преку оБезБедуваЊе инФорМации и нивно пласираЊе
како јавно доБро за трошоците, за квалитетот и за
резултатите од одделни видови здравствена заштита.
таа треБа да ги оБезБеди услугите за унапредуваЊе на
јавното здравје, кои најЧесто иМаат карактеристики
на јавни доБра или доБра со знаЧителни надворешни
еФекти (екстерналии – на пр. иМунизација)

со користење скапи технологии, пропи- ното здравствено осигурување има мали
шување лекови што не се најнеопходни шанси да заживее. практиката го потвр-
и сл., што доведува до значителен пораст ди ова предвидување. за дополнително
на трошоците за здравствената заштита. осигурување, за кое и претходно постое-
проблемот е изострен кога трошоците ги ше законска можност, речиси и да нема
покрива „трета страна“ како на пример никаква побарувачка. ризиците пред-
Фондот за здравствено осигурување. при видени за покривање со овој вид осигу-
недоволна контрола и несоодветна регу- рување се проблематични од аспект на
лација од страна на државата постои по- интересот на осигурителните компании
тенцијал за експлозија на трошоците. затоа што не претставуваат автентични
пазарот има развиено инструменти ризици. Може да се осигурат, а со тоа и да
за осигурување на речиси сите здрав- постои пазар за осигурување единствено
ствени ризици. сепак, пазарот за здрав- за непредвидливите ризици. евентуал-
ствено осигурување е обременет со ните корисници на осигурување за овие
многу слабости што придонесуваат за намени се однапред предодредени за ко-
сериозно нарушување на дејствувањето ристење на осигурувањето со што се соз-
на пазарните законитости во областа на дадени услови за крах на вака замисле-
здравството со далекусежни негативни ниот пазар. произлегува дека е подобро
последици. кај доброволното осигуру- да се остави можност граѓаните, доколку
вање поголема мотивација да се осигу- сакаат, дополнително да си платат за овој
раат од ризик има кај оние лица кај кои вид услуги според утврдените цени на ус-
е најголема веројатноста за појава на тановата, што и се случува во практиката.
споменатиот ризик. како резултат на тоа Малку е различна состојбата со добро-
осигурителните компании или одбиваат волното приватно осигурување. по слаба-
да ги осигурат лицата што претставу- та побарувачка во првите неколку години
ваат висок ризик или ги определуваат од носењето на законот во 2012 година,
премиите на мошне високо ниво, што ги последниве неколку години се бележи
одвраќа оние со помал ризик (на пр. пом- извесно поместување. според последни-
лади лица) од осигурување. те податоци од агенцијата за суперви-
државата може во голема мера да го зија на осигурувањето, во 2018 година кај
унапреди дејствувањето на пазарот во осигурителните компании се склучени 4
здравствената заштита преку обезбеду- 144 договори кои обезбедуваат пристап
вање информации и нивно пласирање според определени услови до услугите на
како јавно добро за трошоците, за ква- приватните здравствени установи за око-
литетот и за резултатите од одделни ви- лу 12 000 лица. во секоја смисла овој број
дови здравствена заштита. таа треба да е многу мал во однос на вкупниот број
ги обезбеди услугите за унапредување на осигуреници во ФзоМ.
јавното здравје, кои најчесто имаат ка- се чини дека најсоодветен би бил мо-
рактеристики на јавни добра или добра делот на задолжително дополнително
со значителни надворешни ефекти (екс- здравствено осигурување, но откако пре-
терналии – на пр. имунизација). тходно би се дефинирал многу поограни-
во 2012 година, при носењето на за- чен основен пакет на здравствени услуги
конот, јавно предупредив дека добровол- од постојниов.

март 2020 49