Page 54 - mart 2020

екОНОмИЈА

кАкОВ мОДел НА РАСт

мОЖе ДА ИСПОРАЧА

ПОВИСОкИ СтАПкИ?

кономскиот модел на кој по- на преработувачката индустрија во Бдп
чива македонската економија во 2019 година било 12 % наспроти сло-
не може да испорача раст по- венија, словачка, Чешка и другите ус-
голем од 3 %, што се потврду- пешни посстранзициски економии каде
ева со развојната динамика на што учеството на преработувачката ин-
земјава во изминативе две декади. име- дустрија е повеќе од 20 %. дополнител-
Дарко Лазаров но, постоечкиот модел на раст доминант- но, продуктивноста на преработувачката
но е базиран на финална потрошувачка индустрија во Македонија мерена како
Авторот е универзитетски
професор, економски на домаќинствата и јавна потрошувачка бруто-додадена вредност по работник е
факултет, универзитет на државата стимулирани во најголем помалку од 10 000 евра, што е двојно по-
“Гоце Делчев” сегмент преку задолжување што резул- ниско од некои земји во регионот.
тира во континуиран пораст на јавниот во продолжение се систематизирани
долг. истовремено фактот што таквата повеќе теоретски и стручни објаснувања
потрошувачка на домаќинствата и на др- зошто преработувачката индустрија
жавава во најголем дел има увозна ком- е толку значајна за економскиот раст.
понента предизвикува зголемување на прво, преработувачката индустрија ге-
трговскиот дефицит на земјава. нерира статички и динамички растечки
од друга страна, доминантно растот економии од обем. Масовното произ-
на македонската економија е базиран на водство овозможува намалување на тро-
услужниот сектор кој не е извозно ори- шоците по единица производ при што
ентиран во најголем дел, додека прера- специјализацијата ја зголемува продук-
ботувачката индустрија како најзначаен тивноста на трудот што, де факто, води
извозен сектор има незначителен придо- кон поефикасна алокација на ресурсите.
нес во растот на земјава. искористување на можностите на еконо-
сето ова укажува дека е потребно мијата од обем во преработувачкиот сек-
менување на таквиот економски модел тор постои дури и за мали економии со
доколку сакаме да се надеваме на раст ограничена домашна побарувачка преку
од 4 до 5 % во наредниов период. кога извоз на странски пазари. таквата мож-
говорам за менување на моделот на раст ност е ограничена кај поголем дел од ус-
мислам на зголемување на учеството на лугите, освен кај оние кои се предмет на
преработувачката индустрија и извозот трговија.
во Бдп и зголемување на нивниот при- второ, преработувачкиот сектор
донес во растот на економијата со исто- обезбедува можности за значителна аку-
времено преструктурирање од традици- мулација на капитал. преработувачката
онални трудоинтензивни индустриски индустрија е многу повеќе капитално ин-
и извозни сектори со ниска додадена тензивна во споредба со земјоделскиот
вредност кон индустриски гранки и сек- и услужниот сектор. трето, фактот што
тори со поголема додадена вредност. преработувачката индустрија има нај-
за илустрација, релативното учество висока капитална интензивност укажу-

54 март 2020