Page 19 - siva ekonomija juli avgust 2023

Големина | Импликации | Решенија

само навидум немаат врска со сивата вачите], поскапа електрична енергија
економија. за бизнис-клиентите, односно струја
Веројатно заедно со (1) корупцијата, која има бизнис-цена со која се руши
како главни фактори за високата не- конкурентноста во однос на учесни-
формална економија во македонски- ците во неформалната економија, по-
от случај би се навеле: (2) даноците − високи цени на водата, централното
централни и локални, (3) социјалните греење и ѓубрарината, обврската за
придонеси, (4) несанкционирањето на задолжителни компаниски здрав-
конкретните учесници и појави на не- ствени прегледи, целосни обврски за
формална економија, (5) сложеноста заштита при работа, обврски за заш-
на процедурите и пререгулираноста, тита на личните податоци, за спро-
(6) високите неданочни давачки (при- ведување на мерки за спречување на
мери: годишна фирмарина и други перење пари...). Сите претходни при-
комунални и административни так- чински фактори се секојдневие на
си, годишен издаток за одржување субјектите од формалната економија
на фискалните каси, годишен надо- и не се однесуваат на субјектите од
месток за Централен регистар за го- неформалната економија. Затоа кога
дишни сметки), (7) други (не)даночни се мери фискалниот и парафискал-
трошоци, (8) трошоци кои се повисо- ниот товар на формалната економија,
ки за регистриран деловен субјект во односно избегнуваните плаќања за
однос на пониските цени за граѓани и сивата економија, не треба да се кал-
(9) административни обврски (приме- кулираат само централните даноци и
ри: месечен издаток за регистриран социјалните придонеси (ДДВ, данок
сметководител заради финансиско на добивка или данок на вкупен при-
и даночно известување, обврската ход, данок на личен доход, социјални
за пријавување/одјавување на вра- придонеси и царини), туку во калку-
ботени лица, најавено укинување на лацијата треба да се вклучат и голе-
мерката за неоданочување за прихо- миот број нефискални и регулаторни
дите до 3 милиони денари на годиш- давачки кои не се администрирани
но ниво, континуирано следење на во прегледен јавен регистар, како и
прописите и нивното брзо и некон- потрошеното време и ресурси за ис-
зистентно менување, користење на полнување на законските и подзакон-
услуги на консултанти, регистрација ските барања.
за целите на готовинско плаќање и За целите на овој труд, причините
потребата од резервна каса ако про- што ги мотивираат субјектите од си-
сечниот промет надмине 1 милион вата економија во македонскиот слу-
денари на годишно ниво, водењето на чај да се однесуваат незаконски ги
трговски книги во услови кога истата групиравме во 8 поголеми категории,
евиденција е обезбедена во рамките нумерирани во рамките на наброју-
на сметководствената евиденција, вањата од претходниот став. Јасниот
оданочување на кусок во трговијата финансиски и административен то-
кој настанал поради некоректноста вар од една страна, и немањето поли-
на купувачите [оданочување со три тичка волја, како и слабите државни
даноци на кусокот по вина на купу- капацитети во борбата против сива-

јули/август 2023 19