Интервјуа

ИНТЕРВЈУ | Васко Темелкоски: Сертификација на стандарди: Клуч за успех и за раст на вашиот бизнис

Економија и бизнис | печатено издание | 15 октомври 2025г.

• Сподели:

Квалитет, доверба и интегритет – трите темели на современото управување. Македонското сертификациско тело Интерцерт им помага на организациите да ги применат меѓународните ИСO-стандарди и да создадат бизниси што траат.

За читателите кои можеби не се запознаени, што претставува Интерцерт и која е вашата улога во деловниот свет?

В. Темелкоски: Интерцерт е водечко македонско сертификациско тело формирано во 2016 година со примарна цел да им понуди независна и глобално признаена сертификација на македонските компании кои сакаа да докажат дека работат според меѓународни стандарди, а претходно мораа да користат странски сертификациски тела со високи тарифи.
Покрај домашната акредитација, Интерцерт е единствено македонско сертификациско тело акредитирано и преку европска акредитација на Чешкиот институт за акредитација за голем број на меѓународни стандарди кои не може да се акредитираат (валидираат) во Македонија. Акредитацијата значи дека нашите сертификати се меѓународно признати преку меѓународните авторитети за акредитација EA (Европска соработка за акредитација [European Cooperation for Accreditation]) и ИАФ (Меѓународен форум за акредитација [International Accreditation Forum]). Тоа значи дека тие се еквивалентно валидни и признаени секаде во светот на исто рамниште како и сите други сертификати издадени од надворешни сертификациски тела.

Сертификациската индустрија е многу конкурентна. Што го издвојува Интерцерт од другите тела?

В. Темелкоски: Многу нешта нè издвојуваат од конкуренцијата, но би истакнал три.
Прво, меѓународна важност на акредитациите. Не секое тело е акредитирано на начин што обезбедува меѓународна важност.
Второ, експертизата на нашите луѓе. Тим од експерти со долгодишно искуство во различни индустрии – производство, ИТ, храна, јавен сектор – и затоа ја разбираат реалноста во која работат нашите клиенти. Нивниот пристап е експертски, практичен и конструктивен за да има додадена вредност.
Трето, интегритетот како компаниска култура.. Ние не „печатиме“ сертификати − ние им помагаме на организациите да ги искористат стандардите како алатка за реален напредок и за раст.

Кои стандарди денес се најбарани и зошто?

В. Темелкоски: Побарувачката ги следи глобалните трендови и деловните притисоци. Најзначајни се:
• ИСO 9001 (Систем за управување со квалитет) останува основниот стандард врз кој се надградуваат сите други стандарди. Тој покажува дека организацијата работи доследно, насочена е кон клиентите и постојано го подобрува своето работење.
• ИСO 27001 (Безбедност на информации) и ИСO 27701 (Управување со приватност) бележат огромен раст. Со порастот на сајбер напади и регулативи како ГДПР или во МК тоа е Законот за заштита на лични податоци, организациите мора да демонстрираат дека ги заштитуваат доверливите/личните информации.
• ИСO/ИЕЦ 20000-1 (Управување со ИТ-услуги) е клучен во дигиталната економија. Компаниите кои обезбедуваат ИТ-услуги, облачни решенија или поддршка мора да докажат дека обезбедуваат сигурност, континуитет и стабилност.
• ИСO 22000 (Безбедност на храна) е неопходен во прехранбената индустрија, во земјоделството и во угостителството. Потрошувачите бараат гаранција дека храната е безбедна во секоја фаза од производството.
• ИСO 50001 (Систем за управување со енергија) станува сè побаран поради зголемените трошоци за енергија и глобалниот притисок за одржливост. Овој стандард им помага на организациите систематски да го следат, да го анализираат и да го рационализираат трошењето на енергија, со што се постигнуваат значителни финансиски заштеди и намалување на јаглеродниот отпечаток.
• ИСO 37001 (Антикорупциски систем) станува сè поважен. Компаниите се под притисок да докажат транспарентност и етичко работење.
Сите овие стандарди се различни по фокус − квалитет, безбедност, интегритет − но имаат заедничка суштина: доверба.

Какви практични придобивки имаат клиентите од имплементацијата и од сертификацијата според ИСO-стандардите?

В. Темелкоски: Придобивките се реални и мерливи.
• Пристап до пазари: Сертификацијата отвора врати. Нашите клиенти ни кажуваат дека добиваат тендери и/или потпишале нови договори за соработка затоа што ИСO-сертификатот бил предуслов за соработка.
• Ефикасност: Стандардите носат дисциплина. Тие креираат рамка за справување со инциденти, со безбедност на информации, обезбедуваат континуитет и спречуваат корупција. Добро воспоставен систем значи помалку грешки, подобра организација и пониски трошоци.
• Управување со ризици: Стандардите внесуваат ред − обезбедуваат процедури за инциденти, за заштита на податоци и за континуитет на работење.
• Доверба на пазарот: Сертификатот е визуелен доказ. Таа им покажува на вашите клиенти/партнери/доставувачи/регулаторни тела дека организацијата е сериозна и одговорна и дека е сериозна во однос на квалитетот и на безбедноста.
• Организациска култура: Последно, но можеби најважно е дека сертификацијата не е еднократен настан, туку таа е процес на континуирано подобрување, менување на начинот на размислување, креирање на нова ДНК во организацијата каде што вработените ќе размислуваат проактивно во однос на квалитетот на производот/услугата и на очекувањата на заинтересираните страни.
Имаме бројни примери. Еден наш клиент од ИТ-секторот со ИСO 20000-1 успеа да добие договор со странски партнер кој бараше гаранции за стабилност на услугата. Производител на храна, пак, со ИСO 22000 влезе на европскиот пазар. Многу мали компании секојдневно преку ИСO 9001 успеаја да станат препознатливи и конкурентни со големите играчи.

Законот за воведување на квалитет во државните служби, објавен во Службен весник бр. 69/2013, предвидува обврска за воведување на системи за управување со квалитет. Каков е вашиот став за ова и кои стандарди се најрелевантни за јавните институции?

В. Темелкоски:: Ова е еден од најпозитивните чекори што ги презеде државава во делот на стандардизацијата и на модернизацијата на јавната управа. Законот за воведување на квалитет во државните служби е јасен сигнал дека и јавниот сектор мора да функционира со исто ниво на професионализам, на одговорност и на транспарентност како и приватниот сектор.
Најмалку што треба да има секоја државна институција е сертификација според ИСO 9001, стандардот за управување со квалитет. Тој овозможува воспоставување јасни процедури, одговорности и мерење на ефикасноста во секојдневното работење − нешто што граѓаните директно го чувствуваат преку подобри и побрзи јавни услуги.
Но, според современите предизвици, тоа не е доволно. Секој јавен орган ракува со чувствителни податоци, затоа е од исклучителна важност институциите да го имплементираат и ИСO 27001 (Систем за управување со безбедност на информации), како и ИСO 27701 (Систем за управување со приватност и лични податоци). Со овие стандарди, државните институции покажуваат дека сериозно се однесуваат кон доверливоста и заштитата на податоците на граѓаните.
Дополнително, би нагласил дека ИСO 37001 (Систем за управување со антикорупција) треба да биде приоритет во секоја јавна институција.
За жал, иако Законот е донесен, досега не беше спроведуван со потребната сериозност и континуитет. Многу институции останаа само на декларативно ниво, без реално воведување и сертификација на системите за управување.
Кога државата ќе покаже дека самата ги применува меѓународните стандарди, таа испраќа порака дека сака да биде пример за одговорност, за транспарентност и за вистински напредок.

Каде ги гледате Интерцерт и сертификацискиот сектор во следниве пет години?

В. Темелкоски:: Сертификацијата станува стратешка алатка, а не административна обврска. Компаниите веќе не гледаат на сертификатите како на „хартија на ѕидот“, туку како дел од нивниот корпоративен идентитет и конкурентска предност.
Голем раст очекуваме во областите на заштита на податоци (ИСO 27001 и ИСO 27701), давање услуги (ИСO 20000-1), ЕСГ (животна средина, општествена одговорност и управување [Environmental, Social & Governance]), вештачка интелигенција (ИСO 42001), антикорупција (ИСO 37001). Организациите ќе треба да покажат дека не само што се ефикасни и безбедни туку и одговорни кон општеството и животната средина.
За Интерцерт, нашата цел е јасна: да ги одржуваме нашите акредитации, да го прошируваме опсегот на услуги и да останеме препознатливи по комбинацијата на интегритет и фокус на клиенти.

Вашето присуство веќе не е ограничено само на македонскиот пазар. Може ли да споделите повеќе за меѓународното присуство на Интерцерт?

В. Темелкоски: Да, токму така. Интерцерт во последниве неколку години направи значителен чекор напред кон интернационализација. Денес имаме активно присуство во Англија, во САД, во Косово и во Србија, каде што сертифицираме компании од различни сектори. Нашата стратегија е јасна − да бидеме препознатлив регионален и меѓународен бренд од Македонија кој нуди кредибилна сертификација. Со тоа не само што им овозможуваме на клиентите надвор од Македонија пристап до акредитирана сертификација според европски и глобални барања туку и на нашите домашни компании им даваме можност да имаат партнер кој ќе го следи нивниот развој и на странски пазари каде што Интерцерт станува препознатлив бренд.

И за крај, која е вашата порака до читателите?

В. Темелкоски: Во денешниов свет, довербата е највредната валута. И токму тоа е мисијата на Интерцерт – да гради доверба преку стандардите.
Во исто време сметам дека е важно македонските компании да им даваат предност на домашните сертификациски тела. Кога организациите се сертифицираат преку акредитирани македонски тела, тие не само што добиваат валиден и меѓународно признаен сертификат туку и директно придонесуваат кон јакнење на македонските брендови и нивната препознатливост во странство. Поддршката на домашните сертификациски тела е поддршка на сопствената економија, знаење и професионализам.

Разговараше: Кирко Бошкоски