Бизнис
Каде становите се најмногу преценети, каде има најмногу празни станови, колку трае најдолгатата процедура за издавање градежни дозволи, извештај на Европската комисија
16.10.2025
Цените на недвижностите во Португалија се меѓу највисоките во Европа, а главните причини се туризмот и кризата во градежниот сектор. Цените на куќите во Европската Унија значително се зголемија во изминатата деценија, а Португалија е меѓу земјите каде што недвижностите се најпреценети, се наведува во новиот извештај на Европската комисија, пренесува Сеебиз.
Во извештајот на Европската комисија „Домување во Европската Унија: развој на пазарот, причини и политики“ се наведува дека од 2014 до 2024 година, цените на куќите во ЕУ се зголемиле во просек за 50%. Сепак, во земји како Унгарија, Литванија, Чешка, Португалија, Естонија, Бугарија и Полска, зголемувањето надминало над 200%.
Причините за моменталната состојба на пазарот на домување вклучуваат повисоки каматни стапки, зголемена побарувачка од побогати семејства и инвеститори, раст на краткорочните изнајмувања и недостаток на нови градежни проекти.
Според извештајот, цените во некои земји значително отстапуваат од нивната реална вредност, а во Португалија оваа разлика е најизразена.
Се проценува дека недвижностите во Португалија се преценети за околу 35%, единствената земја каде што овој процент се зголемил дополнително до 2024 година, пишува Еуроњуз.
„Зголемувањето на бројот на краткорочни изнајмувања во туристичките области е тесно поврзано со зголемувањето на цените и кириите на становите“, велат истражувачите.
Според извештајот, Португалија е земјата каде што туризмот има најголемо влијание врз цените на недвижностите во целата Европска Унија, а слични проблеми се присутни и во Шпанија, особено во Барселона.
Португалија има еден од најниските удели на јавни станови во Европа, само околу 2% од вкупниот фонд е во државна или локална сопственост, според истражувањето на Универзитетскиот институт во Лисабон (ISCTE).
Некои од становите во поголемите градови се во сопственост на приватни компании, а долгиот период на ниски каматни стапки поттикна зголемена побарувачка од институционални инвеститори како што се осигурителни компании и пензиски фондови.
Тие наводно одиграле клучна улога во порастот на цените на становите во текот на изминатата деценија.
Друг проблем е бавниот процес на издавање градежни дозволи, што ја попречува изградбата на нови станови. Во Португалија, Хрватска, Шпанија и Грција, бројот на издадени дозволи достигна историски ниски нивоа.
Повеќето земји од ЕУ имаат пропишано рокови за издавање дозволи, од три недели во Литванија до 31 недела во Португалија.
Комплексната документација и бирократските пречки дополнително го забавуваат процесот, а поедноставувањето на процедурите би можело значително да ја зголеми ефикасноста.
Големиот број празни имоти дополнително ја намалува понудата на станови. Околу еден од шест имоти во Европа се проценува дека е празен, при што Португалија повторно е меѓу земјите со најголем удел, заедно со Бугарија, Романија, Малта, Кипар и Унгарија.
Прашањето за домувањето стана едно од централните политички прашања во Португалија. Граѓаните сè повеќе протестираат против високите кирии и недостатокот на прифатливо домување. Европската комисија во јуни предупреди дека Португалија не е доволно ефикасна во решавањето на кризата со домувањето и препорача воведување контрола на кириите и ограничувања за одредени видови краткорочни изнајмувања, објавува Еуроњуз.
Фото Економија и бизнис