Економија
Србија се подготвува за воведување на данокот од четири евра по тон емитиран јаглерод диоксид!
02.10.2025
Законот за данок на емисии на стакленички гасови, чиј нацрт е во јавна дебата во Србија, воведува такса од четири евра по тон емитиран јаглерод диоксид и еквивалентни гасови за домашните производители, пишува Недељник.
Двата предлог-закона треба да го претставуваат одговорот на Србија на Механизмот за прекугранично прилагодување на јаглеродот (CBAM) на Европската Унија.
Првиот, Законот за данок на емисии на гасови со ефект на стаклена градина, воведува такса од четири евра по тон емитиран јаглерод диоксид и еквивалентни гасови за домашните производители, што им отвора можност да го одбијат тој платен износ од данокот CBAM при извоз во ЕУ, пишува Недељник.
Целта на вториот закон, кој се однесува на данокот на увоз на производи со интензивен јаглерод, е да ги заштити производителите од поевтина конкуренција од земјите кои не наплаќаат такви даноци.
Данокот на емисии на стакленички гасови нема да важи за сите економски субјекти, туку само за правни лица и претприемачи кои, како оператори на постројки, се должни да имаат дозвола за емисии на стакленички гасови (GHG).
Законот прецизно ги таргетира петте сектори со најголем енергетски и емисии интензивни: производство на вештачки ѓубрива и азотни соединенија, цемент, производство на железо, челик и феролегури, алуминиум, како и производство на електрична енергија.
Овие активности, според проценките презентирани во образложението на законот, предизвикуваат над 57 проценти од вкупните емисии на стакленички гасови во Србија.
Воведувањето на овој данок претставува значајна нова финансиска обврска, која ќе се пресметува како периодичен годишен трошок.
Анализата на влијанието на законот дава илустративен пример каде што „просечен голем индустриски емитер (на пр. цементарница или електрана)“ со годишни емисии од околу 250.000 тони еквивалент на CO2 би можел да се соочи со годишен даночен трошок од 1 милион евра, во зависност од неговите реални емисии во споредба со референтните вредности.
За да се ублажи финансиското влијание и да се стимулира зелената транзиција, законот предвидува специфични олеснувања. Најзначајното е наменето за субјекти од енергетскиот сектор кои генерираат најмалку 80 проценти од својот приход од таа активност, пренесува Недељник.
Фото Економија и бизнис