Page 10 - maj 2020

ПЕРСПЕКТИВА

Зоран Јовановски

авторот е економист

ЛЕКЦИИ ЗА ПРИВАТНИОТ

СЕКТОР ШТО НЕ СМЕЕМЕ ДА ГИ

ЗАБОРАВИМЕ КОГА КОРОНАВИРУС

КРИЗАТА ЌЕ ЗАВРШИ

ризата предизвикана од корона го зголеми производството, притоа, и покрај
вирусот произведе драматични енормната побарувачка за неговите произво-
последици за човештвото. уда- ди, во интерес на потрошувачите ги замрзна
рот беше силен и широчината на цените на производите на нивото пред кри-
Кнеговото влијание на планетава зата. текстилците брзо се престроија, напра-
не можеше да се предвиди. Како реакција, вија пренамена на производството и почнаа
инстинктивно, светот се „заклучи“ самиот, да произведуваат заштитни маски. Произво-
границите се затворија. Земјите забранија дителите на храна се погрижија да не почув-
нивното домашно производство на медицин- ствуваме каков било недостаток. Превозни-
ска опрема, на средства за дезинфекција и ците се погрижија стоките да се движат и да
на други средства потребни за справување со стигнат таму каде што треба. многумина не
медицинските аспекти на кризата да се изве- помислуваат на ова. имаме тенденција некои
зува во други земји, сѐ со цел да се заштитат работи да ги земаме здраво за готово. Првата
себеси. секоја земја мораше да се снаоѓа са- лекција е дека кризата покажа колку е важно
мата, која како може. за една земја да има домашно производство.
во такви околности сте се запрашале ли втората лекција е поврзана со однесување-
што ќе правевме ако земјава немаше домаш- то на компаниите од приватниот сектор кон
на компанија, еден вистински фармацевтски нивните вработени. и покрај сите тешкотии,
гигант, да нѐ спаси со своето производство? приватниот сектор во земјава досега се воз-
сте помислиле ли на тоа дека воопшто не- држа од масовни отпуштања. а времињата
мавме каков било недостаток на храна во се невидено тешки, 30 милиони жители на
самопослугите или на зелените пазари? или сад останаа без работа само за 6 недели, се
сте помислиле ли на тоа дека, со исклучок предвидува дека во европа тоа годинава ќе
на краток период на почетокот кога тоа беше им се случи на 12 милиони жители. во пр-
случај и во многу поразвиените земји, ние вото тримесечје на 2020 година, бдП на еу
како земја всушност немаме проблем со на- има пад од 3,5 %. Крајно нереално, би рекол
бавка на заштитните маски? сте помислиле и несериозно, е да се очекува дека во ваква
ли како во постојните околности, со речиси ситуација македонската економија ќе поми-
херметички затворени граници меѓу земјите не без ниедна гребнатинка, како ништо да не
во европа, сепак, во земјава стигнаа важни било. ама, сепак, досега не видовме екстрем-
суровини и кој и како успеа сето тоа да го до- но лоши движења на пазарот на работна сила
несе? во земјава. Приватниот сектор, во рамките
сето ова го овозможија компании од земја- на своите можности, го апсорбираше ударот
ва. нашиот фармацевтски гигант се реорга- од кризата. и тоа го апсорбираше ударот сам
низираше, вработи дополнителни лица за да затоа што целиот товар од оваа економска

10 мај 2020