Page 19 - mart 2020

мегА ИНтеРВЈу

те на неколкумина привилегирани. веш- метно улично осветлување. ова решение
тачката интелигенција може да се иско- ќе донесе подобра осветленост на улици-
ристи подеднакво и за рано детектирање те и јавните места за 60 %, намалување
на болести и за автономни воени роботи. на сметките за електрична енергија до
затоа ни треба етика, односно правила 80 % и најважното: намалување на штет-
за одговорно користење на технологија- ните емисии на јаглерод диоксид во воз-
та повеќе од кога било. ова е глобален духот. но, ова е само прв чекор... докол-
проблем и не е ексклузивно прашање на ку се воведат повеќе вакви решенија, но
една компанија, држава или индустрија. и доколку сите општини ги воведат, ќе се
генерално исправени сме пред три го- оптимизираат градските ресурси, ќе се
леми предизвици: како да преземеме намалат трошоците, граѓаните ќе имаат
превентивни мерки за еколошките ката- подобри услуги, поголема безбедност, ќе
строфи/климатските промени, како да ја се заштити животната средина и со сето
решиме нееднаквоста меѓу луѓето и како тоа ќе се подобри квалитетот на живот.
да ја регулираме моќта на технологијата.
дали воопшто сме подготвени за
технологијата може да се користи дигитализација?
за решавање на овие проблеми...
н. Љушев: дигитализацијата е про-
н. Љушев: само така и можеме да цес кој треба заедно да го сработиме
излеземе на крај со овие предизвици. сите чинители во општеството: голе-
технологијата ни е повеќе од потреб- мите компании, малите бизниси, ин-
на. светската популација секоја година ституциите, администрацијата, новите
се зголемува за над 80 милиони луѓе, стартапи, младите луѓе... ние ја имаме
еколошките катастрофи веќе ни се се- технологијата со која може да се напра-
којдневие. само со помош на технологија ви тој пресврт. имаме можност да ги
можеме да произведеме доволно храна, поставиме темелите на македонското
да обезбедиме здравствена заштита, а е-здравство, е-образование, е-админи-
истовремено да преземеме превентивни страција. доколку се спроведе како што
мерки за климатските промени. авто- треба, дигитализацијата ќе донесе огро-
номни возила, роботи кои ќе произведу- мна општествена и економска промена
ваат храна, паметни градови, дронови во и раст. но, економскиот бенефит е само
земјоделието..., но сето тоа во служба на дел од придобивките. сите добро знаеме
човекот. и ова е многу важна стратешка со какви проблеми се соочуваме, а тех-
определба на телеком – да бидеме носи- нологијата може да ни помогне да имаме
тели на дигиталната трансформација, но почист воздух, подобро да ги користиме
секогаш да ги ставаме иновативните тех- ресурсите, но и да заработуваме од нив.
нологии во служба на луѓето. со помош на паметни решенија да го во-
диме земјоделството, да правиме вино
во светот веќе се работи на паметни или да произведуваме мед... ги имаме
решенија за одржливост на градовите. сите елементи, најтешкиот дел е да на-
до каде сме ние во тој поглед? учиме да работиме заедно, за иста цел.
н. Љушев: иако веќе има имплемен- новото време носи и значително
тирано решенија како што е системот зголемени ризици за сигурноста на по-
за градски превоз „паметен транспорт“ датоците и нивниот трансфер. како ќе
што е решение на телеком, потребен е се справиме со овој предизвик?
посеопфатен пристап што ќе направи
вистинска промена. неодамна го на- н. Љушев: во време кога податоци-
правивме првиот поголем чекор кон па- те се најголемото богатство, нивната
метни градови, општините Македонска заштита треба да биде приоритет. јувал
каменица и Чешиново – облешево ќе Харари, еден од најголемите мислители
станат првите општини во земјава со па- на нашето време, кога зборува за зака-

март 2020 19