Page 105 - Elektronsko izdanie, april 2020

ОпШТеСТВО

колкУ е пораЗвиена Земјата, цинската пластика?
толкУ е поголема потрошУваЧката м. манчевска: иако со многу недос-
на пластика по глава на Жител татоци, рециклирањето е досега едно
остои една корелација дека колку е поразвие- од најдобрите понудени решенија, во
на земјата, толку е поголема потрошувачката на моментов нема подобро. но, пред неш-
ппластика по глава на жител. За илустрација, еден то да биде рециклирано, тоа треба да се
богат луксембург е истовремено и најголем потрошувач селектира. во овој контекст, селекција
на пластика по глава на жител. но, тоа не е правопро- значи дека овде доаѓа на ред одговор-
порционално со нејзиното рециклирање. тоа наведува носта на локалната власт да ги едуци-
на фактот дека не можејќи сами да се справат со својот ра, да ги мотивира и да ги стимулира
отпад и да го рециклираат, развиените земји го извезува- граѓаните да селектираат отпад, како
ат – најмногу во азија и во африка, па 42 % од отпадот на и да обезбеди неопходни услови (вреќи
англија завршува во азија. овие, пак, со уште помал ка- за домашна селекција и контејнери за
пацитет и технологија за да се справат со отпадот, го фр- колективно собирање), како и изградба
лаат во вода. високоразвиените земји едноставно немаат на капацитети или наоѓање стратешки
економска оправданост да се справат со целиот отпад кој партнер надвор од земјата кој ќе го от-
го продуцираат, а делумно и не сакаат бидејќи тој процес купи и ќе го рециклира отпадот. со тоа
е скап и трудоинтензивен. не често се споменува дека тој правиме повеќекратно добро, ја штити-
бизнис е буквално и симболички валкан. ме животната средина, а потенцијални-
от загадувач го претвораме во ресурс.
со оглед на количините кои се проду-
македонија е на дното цираат кај нас, доколку нема економска
исплатливост тоа мора и треба да биде
о главниот град речиси и да не постојат корпи за субвенционирано од државата. во на-
селекција на отпад, но и корпи за отпад воопшто. сока на намалување на загадувањето на
внема сериозни капацитети за рециклажа (за спо- воздухот, паралелно треба да се работи
редба во косово и во бугарија се отворија фабрики под- и на полето на загадување од пластика-
држани од европски фондови). не постои организирана и та. сведоци сме како дебарското езеро
сеопфатна кампања за едукација на населението. секоја и целото течение на радика беа препла-
чест на одделни граѓански иницијативи кои самостојно и вени со пластика, а да не зборувам за
без никаква формална поддршка од институции или ком- тоа дека нашиот народ фрла сѐ и сешто.
пании се трудат да го исчистат градот и повикуваат на во таа смисла македонија е на дното.
јавно освестување. во главниот град речиси и да не постојат
корпи за селекција на отпад, но и корпи
полипропилен, полистирен кои се упо- за отпад воопшто. нема сериозни ка-
требуваат во прехранбената индустрија, пацитети за рециклажа (за споредба во
пет за производство на шишиња за раз- косово и во бугарија се отворија фабри-
ни пијалаци и разни други производи ки поддржани од европски фондови).
кои се масовно и секојдневно употребу- не постои организирана и сеопфатна
вани. кампања за едукација на населението.
едноставно пластиката е веќе еден секоја чест на одделни граѓански ини-
вид стекнато право без кое не може да цијативи кои самостојно и без никаква
се замисли секојдневиот живот. формална поддршка од институции или
Замислете само кога влегувате во компании се трудат да го исчистат гра-
супермаркет и почнувате да ја полните дот и повикуваат на јавно освестување.
својата корпа. и да носите сопствена
торба од памук, вие и понатаму масовно која од земјите на еУ бележи најго-
трошите разни типови пластика. лем напредок во однос на овие пробле-
матики?
како се рециклира кај нас пластика-
та и до каде сме со проблемите поврза- м. манчевска: водечка земја во еУ и
ни со регулирањето на отпадот од меди- во светот е шведска која рециклира 100

април 2020 105