Page 103 - Elektronsko izdanie, april 2020

ОпШТеСТВО

замена за тогаш омразената стаклена
амбалажа.
со овој мал историски вовед сакам да
укажам на значењето на сите овие син-
тетички полимери во децениите и вре-
мето кога се откривале, за некои од нив
има и нобелова награда (денес еден од
најомразените полимери за производ-
ство на амбалажа за хдпе во 1963 годи-
на на карл Зиглер во областа хемија ).
денес полимерите наоѓаат најразно-
видна примена во секојдневниот живот,
па така секоја година се произведуваат
330 милиони тони пластика со тренд на
зголемување. една третина од ова про-
изводство отпаѓа на амбалажа, 1/3 на
цевки за водовод и канализација и гра-
дежништво, 1/3 за автоиндустрија, ме-
бел и покуќнина, играчки и др. цената
на производство и обработка е ниска,
технологијата е прилично едноставна,
отпорноста е голема, а потрошувачката
на електрична енергија е ниска.
да, сега се поставува прашањето:
како сите овие атрибути од позитивни
се претворија во негативни?!
има најразлични одговори поткрепе-
ни со разни аргументи и теории, но за
мене како економист кој 16 години се
занимава со производство на амблажа,
а потоа и со продажба на полимери и
Маја Манчевска, извршен директор во Интелком хемикалии за разни индустрии (амба-
лажа, водовод и канализација, градеж-
ништво, специјална пластика за апарати
меѓу првите полимери се полистирен, за домаќинство, медицинска пластика)
поливинил хлорид (пвц), полиетилен, одговорот е во консУмацијата и кон-
во 1954 година следува полипропилен, формизмот, индивидуализмот и совре-
а во 1957 година започнува масовното мениот начин на живот воопшто или
производство. во 1954 година е измис- едноставно во злоупотребата на сите
лен ескпандираниот полистирен кој се цивилизациски придобивки од наша
употребува за градежна изолација, па- страна.
кување и чаши. откривањето на полие- оваа тема стана особено жешка кога
тилен терефталат (PET) од кој се произ- кина во 2018 година објави дека забра-
ведуваат шишиња за пијалаци е откриен нува увоз на секаков отпад од каде било
во англија, а подоцна лиценциран од и дека сама ќе ги задоволува своите пот-
страна на дипон (DuPont) во сад како реби за примарен и рециклиран поли-

април 2020 103