Page 36 - siva ekonomija juli avgust 2023

„СИВИОТ ДЕЛ“ НА МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА

циско право на клиентите да одлучат страна на УЈП, а на среден и долг рок
дали ќе го пријавуваат издавањето воведување на систем на електронска
под закуп или подзакуп на недвижен фактура.
имот преку Управата за јавни прихо-
ди. Се проценува дека најмалку 25 % 4.2.14. Барања за фиктивен поврат на
од издавањата под закуп или подза- ДДВ
куп не се пријавуваат во електрон- Дел од деловните субјекти подне-
скиот систем на УЈП, односно на до- суваат барања за фиктивен поврат на
ходот остварен од закупнини не се данокот на додадена вредност (ДДВ)
плаќа данок на личен доход (персона- и (веројатно понекогаш) успеваат да
лен данок на доход). добијат средства од буџетот.
Последица на ваквата практика е Последица на ваквата практика е
пропуштен буџетски приход врз ос- сериозно намалување на приходите
нова на данокот на личен доход и не- од данокот на додадена вредност и
рамноправен третман на учесниците незаконски зајакната конкурентска
на пазарот на недвижности. предност на фирмите кои се одлучу-
Решението бара строги даночни ваат на овој чекор. Останува во сфе-
контроли од страна на УЈП во насока рата на шпекулациите дали ваквата
на сеопфатно пријавување и плаќање практика е овозможена во соработка
на данокот на доход врз основа на за- со дел од даночната администрација.
купнини. Идејата водилка е дека мора да се
засили капацитетот на УЈП да ги кон-
4.2.13. Продолжена и масовна практи- тролира сите поднесени барања за
ка на неиздавање на фискални смет- поврат на претходно платениот ДДВ
ки и да ги детектира барањата за фик-
Многу деловни субјекти сѐ уште тивен поврат на ДДВ. Решението на
не издаваат фискални сметки и не го краток рок бара построги даночни
евидентираат готовинскиот прилив контроли од страна на УЈП, а на сре-
преку фискалниот систем на опрема. ден и долг рок воведување на систем
И во услови на воведен систем на де- на електронска фактура.
лумен поврат на платениот ДДВ пре-
ку апликацијата „МојДДВ“, практика- 4.2.15. Ограничување на банкарските
та да не се издаваат фискални сметки провизии
продолжува преку стандардното об- Дел од трговците им посочуваат на
разложение дека „фискалниот апа- своите клиенти дека доколку платат
рат е во дефект и дека само што не во готовина ќе добијат одреден мал
дошле сервисерите да го оспособат“. попуст во споредба со цената која би
Последица на ваквата практика е требало да ја платат доколку плаќаат
нелојална конкуренција, побрз раст со банкарска дебитна или кредитна
на „храбрите“ бизниси и значајна за- картичка. Ваквиот потег се оправ-
губа на буџетски приходи од данокот дува со високите провизии кои им
на додадена вредност. ги наплатуваат комерцијалните бан-
Решението на краток рок бара ки на трговците со ПОС-терминали
многу построги даночни контроли од (Point of Sale, POS). Државната ин-

36 јули/август 2023