Page 30 - siva ekonomija juli avgust 2023

„СИВИОТ ДЕЛ“ НА МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА

Претпоставка за успешна приме- нувачниците со цел бескомпромисна
на на претходната мерка е да постои примена на регулативата, приложу-
целосен опфат во регистрирањето вање на документ за идентификација
на трансакциите што се реализираат на странката и издавање валидна и
во менувачниците, односно трансак- евидентирана потврда за купување/
циите во менувачниците да бидат во продавање ефективни странски пари
целост евидентирани и внесени во од страна на менувачницата, како и
електронскиот систем. соодветно евидентирање на остваре-
Менувачниците се должни: ниот промет во соодветен електрон-
(1) да изготват „потврда за купу- ски систем до кој пристап ќе има и
вање/продавање ефективни странски УЈП.
пари и чекови“ за секое купување или
продавање ефективни странски пари 4.2.7. Потреба од активирање на тело
и чекови на образецот МТ1 во два за соработка меѓу УЈП и деловните
примерока, од кои еден задолжител- даночни обврзници
но му се дава на физичкото лице, а Поради потребата од мултидисци-
вториот примерок се чува во сопстве- плинарен пристап предлагаме акти-
ната евиденција и вирање на консултативно тело на УЈП
(2) да го евидентираат секое купу- со кое ќе се подобрува имплемен-
вање/продавање ефективни странски тацијата на системите е-фактура и
пари и чекови во благајничкиот днев- е-фискална сметка, подобрување на
ник. даночните политики, координацијата
Сведоци сме дека во многу случаи со даночните обврзници, со сметко-
овластените менувачници издаваат водителите, даночните советници...
некомплетни потврди (без потпис и Со Законот за даночната постапка
печат) или имаат однапред напеча- да се уреди формирање на консулта-
тени потврди на вообичаено разме- тивно тело на Управата за јавни при-
нувани износи (50 евра, 100 евра или ходи: советодавен одбор на даночни
200 евра), исто така, без потпис и пе- обврзници. Овој советодавен одбор
чат на овластеното лице. ќе има мандат заедно со директорот
Последица на ваквата практика е на УЈП и/или лица делегирани од
неконтролирано тргување со ефек- него да дискутираат и да предлагаат
тивни странски пари од неформал- решенија за УЈП во насока на подоб-
ната (сивата) и нелегалната (црна) рување на имплементацијата на да-
економија што сметководствено се ночната политика, комуникација со
евидентира во платниот биланс на даночните обврзници, објаснување
меѓународните плаќања како нето- и координација со заинтересираните
прилив на приватни трансфери, од- страни (стејкхолдери), сметководите-
носно нето-прилив на парични дозна- ли, комори, даночни советници, да-
ки од странство. ночни застапници и сл.
Решението бара стриктна контрола Со функционирањето на совето-
и примена на сите расположливи ме- давниот одбор на даночни обврзници
ханизми што ги има Народната банка ќе се отвори инклузивен процес за по-
како контролор на работењето на ме- добрување на статусот на даночните

30 јули/август 2023