Општество

За Земјата и за крајностите

Економија и бизнис | печатено издание | 01 март 2025г.

• Сподели:

Земјата се врти и при своите приближувања и оддалечувања до Сонцето и до Месечината минува низ две рамноденици, пролетна и есенска, и низ два спротивни мига, кога денот е најдолг и најкус. Пролетта и есента е урамнотежени годишни времиња, со умерени температури, и мнозинството нив најногу ги сака бидејќи им се пријатни. Летото и зимата исто имаат своја убавина, но во нив има и екстреми, студови и горештини. За летото, особено, бидејќи јас сум летен човек и знам, има многу имиња и придавки што ја опишуваат неговата живост: изгор лето, жега, жештина, припек... пекол. За зимата, ние сме сепак југ, и никој не оди дотаму да ја нарече пекол, но таа е спротивната страна: студ, ѕемнење, штракање со заби... а такво штракање има во пеколот. Метафорите на рајот и на пеколот во западната цивилизација се врзани за прекумерностите на летото и на зимата. Во пеколот на Данте долните кругови се или со ужасен оган и со жештина што пече или со вечен мраз во замрзнатиот Коцит, лед насекаде, закоченост. Огнот нѐ тера да скокаме, да викаме и да пискаме, ледот да замрзнеме. И едното и другото за човекот се тешка мака. Врела вода и варење, заледен воздух и мрзнење, пареа од устата, оган во утробата или на кожата, пламени јазици, земја во устата, задушување, јадење измет, тоа се измачувањата прку четирите елементи: вода, воздух, земја и оган. Сето тоа се метафори за чувствувањето внатре во човекот, не се реалистични описи, иако човекот и такви нешта му правел на ближниот низ историјата, сите можни измачувања и убивања: сечење глави, истурање жива сода в очи, дерење на кожата, корнење на ноктите... и да не набројувам понатаму, може да ви се згади. И што?

Има луѓе кои се со вродена урамнотеженост поголема од другите и некои кои се попалави, летни, или постудени, ладни луѓе, зимски. И како е во животот? Еве, меѓу пролетните и есенските? Или меѓу летните и зимските? Есенските и летните? Логично би било да има привлечност меѓу спротивностите, еве меѓу рамнотежата и неурамнотежените, пролетните и зимските или летните и есенските. И има такви љубови, нели, некој да го бара и да го посакува несвесно тоа што го нема. Но, има и обратни, меѓу сличните и сосема различните. Летни со летни, пролетни со есенски, летни со зимски, зимски со зимски... и тоа го има. Но, сите тежат кон умереност и мерка што се постигнува на полесен или на потежок начин. За љубовта нема географски граници бидејќи таа е духовна, што не значи дека не е добро да земеш некоја од твоето село или од твојата улица. Тогаш, има ли некоја лоша комбинација? Има! Ако земеш некој ептен ист, ако се најдат такви, тоа е инцестуозно, како по крв така и по дух. Најблискиот духовно си го сакаш платонски, не може и телесно. Да можеше законот на љубовта да дејствува поинаку освен лично, Христос кога одел по земјата ќе го собереше цел свет на едно место и ќе им одржеше лекција што и како да прават, што се казните и наградите и како треба да живеат за да отидат во рајот, а не во пеколот. И убаво и точно ќе објаснеше со зборови и со слики што ги чека ваму и таму и што да очекуваат. Има и такви религии, нели? Извесни и сосема сигурни, со цврсти ставови и со аргументи по овие прашања. И тие се во прелест, во лага. Тргнуваат од себе, од човечката логика и човечките закони, и бараат идеална држава што ја нема на земјата, а ја има на небото. Дури во некои од нив се оди дотаму што се предвидува отворено практикување на телесни задоволства од кои овде на земјава човек морал да се откаже: „вртење“ женски, јадење и пиење до бесвест, пушење секакви треви, безделничење и пијанчење, гозби... рај како стварноста на Римјаните пред падот на Рим. Богатите и истакнатите Римјани, се разбира не сите, ама и оние кои живееле потчинето би го правеле истото тоа на нивно место. И денес е така со луѓето кои ги критикуваат привилегираните со власт, со слава или со моќ, а пријдат ли и само чекор на скалата до она што го критикувале, веднаш им го прават истото тоа на оние под нив. Слабост човечка, голема, затоа љубовта ни вели да не судиме и со каков камен маваме, нашиот ќе ни се врати, и кој вади меч од меч и ќе загине... и така. Каменот навистина одблизу доаѓа, од нас самите. Не фрлајте камења по другите, секој погодок ви е казна, секоја деструкција е и автодеструкција, таа сила ползувајте ја за креирање, за создавање, оти силата е една. Ако се потроши залудно, на одмазди и на себичност, ништо нема да остане за творештво и за љубов. Кој љуби, тој простува, и нема грев што љубовта не може да го прости. Но, пред тоа треба сами да си простиме. Сѐ додека во нас има и најмало зрнце осуда за кого било, има и нешто за чистење. А совршено чисто не може да држи никој, тоа е забегување во фанатизам. Пак е претерување, еднакво на животот во гнасотија. Чисто е кога си на патот свој и го доживуваш како убав и добар, кога не сакаш да одвоиш очи од него и одењето ти е лесно, рамномерно, смирено. Слободниот живот е смирение, длабок мир, тоа е она што го бараме сите, без разлика од која точка на планетата потекнуваме и каде живееме. Патот е надвор и внатре, како и љубовта. И секоја точка на Земјината топка е центар на светот, како што и секој човек е важен. Секој човек е несогледлива вселена, бунар со вода што не може да пресуши.