Page 32 - Elektronsko izdanie, april 2020

л
РУБРИкА
е
О
В
екОНОмСкИТе пОлИТИкИ

ВО ВРеме НА пАНДемИСкИ

РецеСИИ

кономската наука и општество- 000 до 100 000 животи и донесе остра ре-
то не се во можност да ги пред- цесија во кв. 4/1957 и кв. 1/1958 од -4 и -10
видуваат насоките на движење отсто соодветно, но по нејзиното исчезну-
на економските циклуси, особе- вање економскиот раст во кв. 3 и кв. 4/1958
е но не на економските контрак- се врати со брзо темпо од по +10 отсто по-
ции и рецесии, но во текот на целиот 20 единечно. периодот на кв. 1/1958 со пад на
век тие научија многу за да можат брзо да економијата од 10 отсто е најголемиот пад
реагираат и успешно да се справат со нив. на таа економија од втората светска војна
од тие причини тешко е се најде период во до денес, вклучувајќи го периодот на фи-
светот во кој рецесиите траеле повеќе од нансиската криза 2008/2009 година и тој е
една година доколку тие биле индуцирани од неекономска природа.
од економски фактори. се разбира дека кога ваквите рецесиски кризи би биле
постојат исклучоци, како оние последните стандардни економски кризи на намалена
на хрватска која имаше долга рецесија од понуда, односно производството поради
2009 година, па сè до 2015 година или на разни фактори (раст на цените на инпути-
грција од 2009 до 2017 година. но, кога се те, нарушување на веригите на набавките
случуваат економски рецесии индуцирани или пенетрација на нови технологии што
никола Поповски од различни и крајно непредвидливи нее- на почетокот ги уништуваат дотогашните
кономски фактори, приказната е поинак- постојни традиционални производни сис-
универзитетски
професор, Факултет за ва. тогаш тие можат да бидат и подолги и теми за што уште ј. шумпетер укажа пред
економски науки, ФОн порезистентни зависно од неекономските повеќе од 80 години користејќи го тер-
универзитет
фактори што ја предизвикале неа. минот „творечко уништување“ – „creative
да се потсетиме само на неколкуго- destruction“ и сл.) или опаѓање на агрегат-
дишните и длабоки рецесии низ кои поми- ната побарувачка поради други фактори
наа сите ексјугословенски држави поради (намалена куповна моќ, крајно нееднаква
војната, вклучувајќи ги и оние како наша- дистрибуција на доходот, погрешни еко-
та што не беа најдиректно инволвирани номски политики од секаков вид и сл.),
во неа. постојат и други примери за тоа во тогаш постојниот инструментариум на
светот, особено на блискиот и среден ис- економската политика, пред сè користејќи
ток и на африканскиот континент. го заедничкото координирано дејство на
проблемот на претстојната светска ре- монетарната и фискалната политика, пот-
цесија во оваа 2020 година, која уште не е помогнати и од другите економски поли-
официјално и статистички регистрирана, тики, секако би нашле решенија за совла-
но со апсолутна точност се знае дека ќе се дување на рецесијата во релативно краток
случи, е од сосема поинаков карактер. ста- рок што не би надминал една година. се
нува збор за пандемично индуцирана ре- разбира, можеби последиците од тоа би
цесија од болеста ковид-19. денес знаеме довеле до некои дополнителни проблеми
дека рецесијата е тука, но не знаеме само како на пример брзиот раст на буџетските
колку долго ќе трае и колкав интензитет ќе дефицити и јавниот долг во 2009 година
има. и потоа во времето по последната финан-
некои поблиски и значајни искуства од сиска криза, но тоа е поприфатливо одош-
ваков вид по втората светска војна нема- то да се губи дополнителен доход и работ-
ме, но некои ни се познати. пандемијата, ни места.
на пример, на азискиот грип во 1957 годи- денес сме исправени пред еден сосема
на во сад, иако не беше заразна и смрто- или барем досега недоволно познат про-
носна како денешнава, однесе околу 70 блем. пандемија на неизлечлива болест

продолжува на страна 34
32 април 2020