Page 10 - Elektronsko izdanie, april 2020

ПерсПектива

Зоран Јовановски

Авторот е економист

Пет клучни економски Прашања

за коронавирус кризата

осема природно, коронавирус кри- Никогаш во историјата немало економска
зата во фокусот ги има човечките криза со ваква брзина на влошување на рабо-
животи и нивното спасување. Но, тите. Никогаш.
истовремено, како што поминува
Свремето, сé повеќе вниманието ќе колкав е
се врти и кон економската страна на криза- 2проблемот?
та. Ќе се задржиме накусо само на пет клучни Потенцијалот на штетата е досега невиде-
економски прашања, иако ги има толку многу но голем. Глобалната финансиска криза од
и секое од нив заслужува посебен текст. 2008 година повеќе не се зема како репер за
длабочината на оваа криза бидејќи се смета
Дали кризата можеше дека таа од 2008 година ќе се покаже прем-
1Да се преДвиДи? ногу блага за сегашнава. Затоа економските
И да и не. Да, како економска криза, но во последици од сегашнава криза сѐ повеќе се
помал обем. Не како криза поврзана со коро- споредуваат со оние на Големата Депресија
на вирусот. од крајот на 20-тите и почетокот на 30-тите
Во еден подолг временски период пред години од минатиот век. Падот на БДП во вто-
појавата на вирусот, во разни делови на гло- риот квартал од 2020 година во многу земји
балната економија беа акумулирани сери- ќе биде двоцифрен. Сите податоци што се
озни слабости. На финансиските пазари во појавуваат во периодов се драматично лоши.
светот цените на акциите растеа многу и во Никогаш светската економија не застанала
континуитет, но тоа не кореспондираше со на ваков начин, цела, одеднаш, во толкав вре-
случувањата во реалниот сектор. Фискалната менски период и погодена и од страната на
инјекција за спас на економиите на западни- понудата и од страната на побарувачката.
от свет од последиците на глобалната фи-
нансиска криза во 2008 година во најголем кој ќе биДе
дел заврши на пазарите на акции. Се создаде 3погоДен?
онаа еуфорија карактеристична за периоди Сите. Никој нема да биде поштеден. Пора-
пред пад на цените на акциите. Дел од екс- но или подоцна, помалку или повеќе, директ-
пертската јавност веќе ја истакнуваше неодр- но или индиректно, сите ќе бидат погодени.
жливоста на растот на овие цени и се збору- И, тоа важи во секој поглед, географски,
ваше за нивна можна т.н. корекција надолу. секторски, социо-економски. Според Крис-
Периодот по глобалната финансиска криза талина Георгиева, извршниот директор на
од 2008 година земјите во светот не го иско- Меѓународниот монетарен фонд, никогаш
ристија за структурни реформи и суштинско досега во 75-годишната историја на оваа ин-
подобрување на јавните финансии. ституција не се случило во еден момент дури
Корона вирусот само ги замагли работите. 85 земји членки да имаат потреба од т.н. фи-
Никој веќе не зборува за реалните проблеми нансиска помош за итни потреби. Во поглед
на глобалната економија кои се натрупаа пре- на различните сектори на економијата, по-
тходно. Исто како снегот кога ќе го покрие веќе ќе биде погоден секторот услуги. Затоа
расфрланото ѓубре на земјата. што ако некој одел еднаш неделно на ручек
Но, мора да се истакне уште една специ- во ресторан, по три месеци во изолација дома
фична карактеристика на сегашнава криза. нема да оди повеќе пати неделно во ресторан

10 април 2020