Page 3 - biznis dijagnostika 1

БИЗНИС ДИЈАГНОСТИКА

се стави целосната деловна состојба и на пазарот Зголемувањето на продуктивноста и на
во кој се наоѓа претпријатието, а не таму каде што е ефикасноста мора да биде приоритет во
компетенцијата на бизнис-советникот. Единствено македонските претпријатија. Без тоа ќе
тогаш се доаѓа до максимално приближување на продолжи трендот на заминување на ра-
очекуваното и на оствареното при ангажирањето ботниците од земјава во потрага за пого-
на бизнис-советникот. леми плати и за подобри услови

Каква е состојбата во самите претпријатија во
Македонија и за општото деловно опкружување и
колку тоа влијае за зголемување на продуктивноста
и на конкурентноста во регионални и во европски
рамки?

С. Куриќ: Состојбата во компаниите во Македо-
нија покажува голем претприемачки потенцијал,
но и одредени ограничувања. Повеќето мали и
средни претпријатија и натаму се силно врзани за
сопственикот, со ограничени менаџерски капаци-
тети и често со недостаток од професионализација
на работењето. Покрај тоа, продуктивноста е пони- (фото: Економија и бизнис)
ска во однос на европскиот просек, што произлегу-
ва од слабата капитална опременост, од недоволни факторингот. Ваквите модели овозможуваат побрз
вложувања во истражување и во развој, како и од пристап до обртни средства и поголема сигурност
повремени предизвици во достапноста на квали- во финансиското планирање. Клучна улога има и
фикувана работна сила. Поради тоа зголемувањето државата во создавање на предвидлива регулатор-
на продуктивноста и на ефикасноста мора да биде на рамка.
приоритет во македонските претпријатија. Без тоа Истовремено МСП мора да го завршат својот
ќе продолжи трендот на заминување на работни- дел од работата: финансиите треба да бидат чисти
ците од земјава во потрага за поголеми плати и за и транспарентни, без мешање на приватното и на
подобри услови. деловното, за да можат надворешните инвестито-
ри и кредитори реално да ја согледаат состојбата
МСП имаат отежнат пристап до поволни изво- во компанијата и да донесат одлука за финанси-
ри на капитал (но, и до енергија и до суровини), што рање.
влијае на вкупната конкурентност. Што треба да се
промени во оваа насока? Дали банкарскиот сектор ги следи новите ин-
тереси и потреби на деловните субјекти кои не се
С. Куриќ: Се согласувам дека еден од предиз- ориентирани само на примарното производство?
виците во македонското деловно опкружување е
отежнатиот пристап до поволни извори на капи- С. Куриќ: Банкарскиот сектор во регионов сè
тал. Ова директно ја намалува конкурентноста на уште во голема мера е насочен на традиционалните
малите и на средните претпrијатија затоа што ги модели на финансирање, пред сè поврзани со при-
прави помалку отпорни на пазарни шокови и им марното производство и со материјалните гаран-
ја намалува можноста за вложување во развој. Во ции. Тоа значи дека претпријатијата кои развиваат
основа, тоа е универзален проблем за претприја- нови деловни модели, втемелени на знаење, на ино-
тијата. вации или на услуги, често наидуваат на отежнат
Што се однесува до капиталот, потребно е да се пристап до финансии. Повеќето банки нема да ја
развиваат флексибилни финансиски инструменти анализираат компанијата која нема барем две годи-
и да се прошири базата на учесници во финанси- ни финансиски извештај и имаат „нокаут“ критери-
рањето на МСП со вклучување на гарантни фон- ум по оваа основа. Клучното решение лежи во про-
дови, приватен капитал, дополнителни приватни ширување на базата на потенцијалните инвеститори
инвеститори во раната фаза на развој (инвестито- и на инструментите за финансирање бидејќи со
ри ангели), како и поволни кредитни линии повр- решението на традиционалното банкарство имаат
зани со приходот на претпријатијата како што е ограничена можност за раст.

15 октомври 2025 21