Page 5 - Ljupco_Momcite_od_Chicago

СВЕТ

Американскиот претседател Роналд Реган беше голем поклоник на економската филозофија на Милтон Фридман: на фотогра-
фијата се тој, неговите главни министри и соработниците на Фридман фото: https://marker.medium.com/
неговото истражување за анализа на потро- со намалување на понудата на пари и оста-
шувачката, за монетарната историја и тео- вање на економијата да ја „препоти“ болес-
рија и за сложеноста на стабилизациската та.
политика. Тој го отфрли кејнзијанизмот во
корист на монетаризмот до средината на 70- „ЧУДОТО ОД ЧИЛЕ“
тите години. По стагфлацијата од 70-тите, што
Почнувајќи од април 1975 година и во претставуваше криза за кејнзијанизмот, ре-
следните 15 години, „Момците од Чикаго“ цептот на Фридман за дисциплинирање на
имаа одврзани раце да експериментираат владините трошоци и ослободување на па-
со чилеанската економија. Тие ги ослобо- зарите преку дерегулација и либерализација
дија цените и каматните стапки, ги нама- на трговијата беше нашироко спроведен.
лија увозните тарифи, приватизираа сто- Овој неолиберализам беше имплементиран
тици државни претпријатија, воспоставија не само во Чиле туку и во Соединетите Др-
училишни ваучери, создадоа индивидуални жави за време на претседателот Роналд Ре-
пензиски сметки, ги дерегулираа бизнисите ган и во Велика Британија под премиерката
и банките и ги проширија пазарите насека- Маргарет Тачер во 80-тите години.
де. Тие го применија шокантниот третман Кога демократијата беше обновена во
на Фридман за да го балансираат буџетот 1990 година, земјата изгледаше многу поина-
и да ја намалат инфлацијата, го реформи- ку. За помалку од две децении, „Момците од
раа трудовото законодавство, ја ограничија Чикаго“ создадоа модерна капиталистичка
моќта на синдикатите, привлекоа странски економија која доведе до значително по-
инвеститори и го зајакнаа владеењето на добрување на социјалните услови, стабилни
правото. цени и брзо намалување на сиромаштијата.
За Фридман ниедна друга економска Ниту новите демократски избрани лидери
патологија не предизвикуваше поголема за- во земјата не го укинаа моделот од Чикаго.
гриженост од инфлацијата која тој ја гледа- Четири влади од левиот центар всушност
ше како еден вид макроекономска треска. ги продлабочија политиките на слободниот
Лекот, кој потсетува на традиционалната пазар. Додека тие ги проширија социјални-
медицинска мудрост, беше дека треба да се те програми, таканаречениот „неолибера-
изгладни или да се искрвави, во овој случај лен модел“ сè уште беше основата врз која

56 ноември 2023