Page 99 - maj 2020

ЕКОНОМИЈА

МАПИРАЊЕ НА РЕЦЕСИЈАТА

ОД КОВИД-19

о секој изминат ден, глобал- сè додека вакцината не стане широ-
ната финансиска криза во ко достапна, што може да биде за
с2008 година сѐ повеќе из- една година или повеќе. Засега се
гледа како сува река во однос на чини дека пазарите се утешени од
денешната економска катастрофа. масивните програми за стимули на
Краткорочниот колапс на глобално- сад, кои беа апсолутно неопходни
то производство што се одвива веќе за заштита на обичните работници
се чини дека може да ја стигне или и за да се спречи топењето на сто-
собори секоја рецесија во послед- панството. сепак, веќе е јасно дека
ниве 150 години. ќе треба да се направи многу по-
дури и со сеопфатни напори на веќе.
централните банки и на фискални- ако ова беше само финансиска Кенет Рогоф е професор по
те власти да го ублажат ударот, па- паника во градинарска разновид- економија на универзитетот
зарите на средства во напредните ност, масовното вбризгување на Харвард
економии пропаднаа, а капиталот стимул од владата ќе ослободи
излезе од новите пазари со зачуду- многу гревови. но, светот ја дожи-
вачко темпо. длабокиот економски вува најсериозната пандемија од
пад и финансиската криза се неиз- појавата на грип од 1918/20 годи-
бежни. Клучните прашања сега се на. ако сега би умреле 2 проценти
колку е лоша рецесијата и колку ќе од глобалното население, бројот на
трае. жртвите би достигнал околу 150 ми-
додека не знаеме колку брзо и лиони луѓе.
темелно ќе се излезе во пресрет За среќа, исходот веројатно нема
на јавниот здравствен предизвик, да биде толку екстремен со оглед на
практично е невозможно за еконо- радикалните блокирања и мерките
мистите да го предвидат крајот на за социјално дистанцирање што се
оваа криза. најмалку исто колку донесуваат во целиот свет. но, сè
и научната неизвесност за корона додека не се реши здравствената
вирусот е социоекономската неиз- криза, економската состојба ќе из-
весност за тоа како ќе се однесуваат гледа претежно мрачна. и, дури и
луѓето и креаторите на политиките по економско рестартирање, штета-
во наредниве недели и месеци. та за деловните активности и паза-
на крајот на краиштата, светот рите на долгови ќе има долготрајни
доживува нешто слично на инва- ефекти, особено ако се земе пред-
зија на вонземјани. Знаеме дека вид дека глобалниот долг веќе беше
човечката решеност и креативност на рекордно ниво пред да започне
ќе преовладеат. но, по која цена? кризата.
Пазарите се чини дека претпазливо да бидеме сигурни, владите и
се надеваат дека закрепнувањето централните банки се придвижија
ќе биде брзо, можеби почнувајќи од кон заострување на широките де-
четвртиот квартал на оваа година. лови на финансискиот сектор на
сега, кога соединетите амери- начин што се чини дека е речиси
кански држави мизерно не успе- кинески во својата темелност; и тие
аја да ја контролираат заразата и имаат огнена моќ да направат мно-
покрај тоа што го имаат најнапред- гу повеќе ако е потребно. Пробле-
ниот светски здравствен систем, на мот, сепак, е во тоа што доживуваме
американците ќе им биде тешко да не само шок во побарувачката туку
се вратат во економска нормалност и голем шок во снабдувањето.

мај 2020 99