Page 83 - Elektronsko izdanie, april 2020

СВеТ

мо се зборува за ограничување на изво- кризи на 30-тите години на минатиот век
зот (практично затворање на пристапот итн. нема дилема, социјалната изолација
до пазарите); не видовме субвенции на удри по фундаментите на глобализирани-
производството, на реализацијата, туку от капиталистички систем: најмногу под
обезбедување минимални примања за удар е брзата и евтина размена заедно со
непродуктивните расходи (краткорочно високата стапка на услуги, на туризам, на
од бизнис-аспект) како што се спортисти, угостителство; потоа на удар се услугите
уметници итн. јасно е дека не се помагаат на сложениот труд кои формираат силна
основите на бизнисите, ниту производ- средна класа на стручни вработени со ви-
ството затоа што е тоа едноставно невоз- соки примања, а кои се и најиздашниот
можно; не се помагаат ниту компаниите потрошувачки дел на економијата; др-
за да ја задржат бизнис-конкурентноста жавите се затвораат и се откажуваат од
затоа што таа не им е ниту нарушена; ин- придобивките од размена на работници,
тервенциите се насочени кон социјалата, на капитал, на услуги итн.; сè заедно, за
кон неформалниот сектор и кон задржу- само еден квартал се анулираа сите со-
вање на постоечките работни места, но не времени катализатори на економскиот
за да се одржува нивната продуктивност, развој на кои почива глобализираниот
туку да се одржи социјалниот и општест- капиталистички систем. тоа веќе не е
вен мир, да се задржи пристојно ниво на само економска, туку високополитичка,
солидарност и хуманост, и евентуално општествена, па ако сакате веројатно и
да се одржи инерцијата за соочување со филозофско-идеолошка тема.
реалноста по завршување на кризата; во а тоа е и логично. ковид-19 е пред сè
оваа насока се и мерките (иако мали) за пандемија, елементарна непогода, која
одржување на ликвидноста на загрозени- претставува здравствена (безбедносна)
те сектори (угостителство, туризам, зана- закана, а која потоа, како екстерен фак-
етчиство и други услуги), мерки кои, сека- тор, ја предизвикува актуелната економ-
ко, веќе ги гледаме и низ практично сите ска доктрина и ја става на тест. никој од
капиталистички општества. британија нас не е вирусолог, ниту епидемиолог,
најавува покривање на 80 % од платите но сите релевантни фактори упатуваат
во приватниот сектор, словенија опре- дека биолошко-антрополошките каракте-
делен износ (сега за сега од 500 евра) за ристики на оваа закана не претставуваат
секој полнолетен граѓанин, во сад веќе блиц-криг удар, туку епидемијата е тука
се бара интервенционизам кон сиромаш- за да остане барем до средината на след-
ните слоеви, а европската Унија формира ната година, а ништо чудно во меѓувреме
неколку фондови со кои ќе интервенира да се повтори и да се создаде нова. нека е
кај најзагрозените слоеви. и само оваа – деветнаесеткава, периодот
како магазин доминантно насочен кон на стагнација е едноставно предолг и тоа
економијата и бизнисот, сигурен сум дека не можете да го решите со креативни еко-
во ова издание ќе најдете одлични четива номски трикчиња за премостување. се
за предизвиците на бизнисот и прогно- работи за промена во еден од суштински-
зи за економските текови предизвика- те инпути на глобалната економија што,
ни од епидемијата ковид-19. всушност, неминовно, ќе ја редефинира основата на
општиот заклучок е дека здравствената која ќе се гради идниот економско-опш-
и во таа смисла безбедносната закана е тествен модел. веројатно и затоа анали-
многу помала од економското цунами кое тичарите се во потрага по општествените
веќе ја распарува светската економија по патерни за поедноставна идентифика-
сите нејзини шевови. економистите се ција на сегашните социјални предизвици.
во потрага по препознатливи патерни од нив помалку можеме да ги препознаеме
минатото за да се предвидат тековите, па во атмосферата на минатите економски
се прават споредби со кризите од 2008 до кризи, а повеќе во духот на безбеднос-
2015 година, со кризите на нафтените шо- ните кризи. а нам, како припадници на
кови од 70-тите години од минатиот век, балканскиот „цајтгајст“, барем тоа не ни
па некои одат дури и назад до познатите недостасува.

април 2020 83