Бизнис
СТИМУЛИРАЊЕ НА ЗЕЛЕНИ ВРАБОТУВАЊА: КЛУЧНИ ТОЧКИ ЗА ПРЕКУГРАНИЧНИ ОБРАЗОВНИ И ТЕХНОЛОШКИ ИНОВАЦИИ (Г.Е.М.С.)
ПРОЕКТНИ АКТИВНОСТИ НА КОМОРАТА
Економија и бизнис | печатено издание | 01 април 2025г.
Регионалната комора со седиште во Битола, во рамките на Стопанската комора, континуирано е активна во поврзување со партнерите од пограничните региони преку повеќе активности. Една клучна активност од таков вид е и реализацијата на проектот „Стимулирање на зелени вработувања − клучни точки за прекугранични образовни и технолошки иновации“ (Г.Е.М.С.) кој имаше цел да им помогне на регионите учесници да се придвижат − од сегашниот низок економски „кафеав“ пристап (со низок квалитет на работните места, ниско ниво на заштита на животната средина, несоодветни ниски вештини) кон „високо“ одржлива зелена економија (соодветни вештини на високо ниво, висока продуктивност, високо ниво на заштита на животната средина).
Проектот финансиски е поддржан од страна на ЕУ ИНТЕРРЕГ ИПА-програмата за прекугранична соработка Република Грција – Република Северна Македонија 2014 − 2020 г. и во него како конзорциум на партнери беа следниве организации:
1. Универзитетот од Кожани, Р Грција, како водечки партнер. Се состои од седум факултети и 23 катедри.
2. Центарот за истражување и технологија „Хелас“ (ЦЕРТХ) и во негови рамки Институтот за хемиски процеси и енергетски ресурси (ЦПЕРИ), еден од водечките истражувачки центри во Р Грција. Се наоѓа меѓу топ-20 истражувачки институции на ЕУ.
3. Од страна на нашава држава, како партнери беа Бизнис академијата Смилевски (БАС), високообразовна институција со акредитирана програма за професионални студии по бизнис и стратешки менаџмент и
4. Стопанската комора на Северна Македонија − Регионалната комора со седиште во Битола како партнер кој го застапува бизнисот во Македонија, која ги претставува интересите на компаниите за зелена економија и зелена енергија од Пелагонискиот Регион.
Македонско-грчки експерти проценуваат дека транзицијата кон нов енергетски модел и импликациите што таа ќе ги има врз економијата може полесно да се решаваат и да се надминуваат во директна соработка со соседите, во случајов со градовите Битола, Прилеп, Лерин, Кожани, и тоа беше основа за директна соработка меѓу наведените институции.
Во петнаесетмесечниот период, до крајот на 2023 година, проектот се фокусираше на успешното реализирање и на широка дисеминација на неговите резултати, да ги подобри можностите за вработување на новите и достапни кадри, обучувајќи ги за најсовремени зелени технологии. Исто така учесниците беа поддржани со соодветни алатки кои беа потребни за спроведување целосна евалуација на технологиите што се проучуваа. Поконкретно, учесниците ги истражуваа успешните студии на случај за циркуларна економија, ги идентификуваа сопствените технолошките иновации земајќи ги предвид технолошките и социо-економските фактори. Во двата региона − учесници од двете страни на границата, се создадоа иновациски и технолошки центри поврзани со концептите на зелена енергија и на циркуларна економија. Овие средишта послужија и како работни прототипови, демонстрирајќи ја изводливоста на проучуваните зелени технологии. Резултатите и научените практики од овој проект дејствуваа како средство за придвижување на прекуграничниот регион кон економија со ниска потрошувачка на фосилни горива со надеж дека ќе ги подобри и можностите за вработување. Во капацитетите во двата региона се креираа информативни центри за зелена економија − за да се подобрат способностите на вмрежување и поврзаноста меѓу партнерите во конзорциумот.
Во рамките на проектот се изработи Првата регионална стратегија за зелена транзиција на Пелагонискиот Регион 2024 − 2027 година, а изработени се и:
– 10 индивидуални компаниски стратегии во селектирани компании од Пелагонискиот Регион;
– 10 бизнис-планови за стартапи со зелени вработувања;
– 4 нови систематизации на посебни компании со зелени работни позиции;
– 10 компаниски акциски планови за трансформација кон зелена економија на селектирани компании, како и
– 15 апликации во достапни програми за зелена економија и зелени вработувања (5 ИПАРД, 5 ФИТР и 5 зелени заеми или зелени вработувања).
Транзицијата, од производство на електична енерија со високо ниво на јаглерод кон ниско јаглеродно производство, и за двете земји ќе донесе трајни структурни промени во рамките на занимањата и во рамките на профилите на работните места. Транзицијата ќе има и длабоки импликации врз животниот циклус на вештините, како и врз потребите за обука на идните вработени, нагласуваат македонско-грчките експерти.
Зелената економија е брзорастечка и дава многу можности за оние кои ќе имаат работа во тоа поле, а преку нашиот проект се учи за обновлива енергија, за одржлива агрокултура... Зелената економија нуди многу можности за оние кои се подготвени да учат и да работат напорно бидејќи зелената економија нуди и потенцијал за високоплатени работни места и напредок во кариерата.
Проектот е насочен кон младите. Креирањето на заеднички иновативни и едукативни точки овозможува заеднички средби, дружење за да се зближуваат, да разменуваат искуства и да формираат синергија за заеднички напредок.
Во рамките на проектните активости на Г.Е.М.С се отворија и два инфо пулта во регионалните комори со седиште во Битола и во Прилеп за зелена трансформација и дополнителни активности на Регионалната комора со седиште во Битола за промоција на зелената мобилност во градското јадро на Битола.
Во овој период на економски и на енергетски предизвици, размената на знаење и развивањето нови технолошки процеси и деловни практики имаат особено значење за поддршката на деловните субјекти во регионот и на тоа се се придава особена важност во понатамошните активности на Комората.
Европската Унија постави цел до 2030 година, 32 проценти од потрошувачката на енергија да биде од обновливи извори на енергија. Таа енергетска транзиција е предизвик кој бара реална енергетска политика и соодветни инвестициски алатки и во таа смисла Северна Македонија не може да остане набљудувач на тој процес.